Verkiezingen Provinciale Staten en Waterschappen

Belangrijkste stembusgang in decennia

Op woensdag 15 maart kan Nederland naar de stembus voor de Provinciale Staten en de waterschappen. Provincies en waterschappen/hoogheemraadschappen staan samen met het Rijk, de gemeenten, maatschappelijke organisaties en bedrijven voor complexe transities op het gebied van klimaat, energie, stikstofdeposities, natuur- en gebiedsontwikkeling, infrastructuur en mobiliteit.

Waarschijnlijk zijn het de meest betekenisvolle verkiezingen in decennia, afgemeten aan de invloed op de directe leegomgeving van de Nederlander. Toch is er geen sprake van gloeiende verkiezingskoorts. De verwachtingen over de opkomst liggen rond de 56% voor beide verkiezingen. Voor de provincies is dat vergelijkbaar met 2019: 56,2%, wat wel de hoogste score was sinds 1987. Voor de waterschappen is het beduidend beter dan bij de vorige verkiezingen: 51,3%, en dat was een all time high score. Daar moet wel bij worden aangetekend dat de waterschapsverkiezingen pas sinds 2015 gecombineerd plaatsvinden met de PS-verkiezingen, wat een boost gaf aan de opkomst. Verkiezingswatchers verwachten dat de zorgen om de economie en de energierekening het, over het geheel genomen, zullen winnen van de zorgen om de fysieke leefomgeving, en dat ‘rechts’ goede zaken gaat doen volgende week.

Verkiezingen Provinciale Staten 2023

Hoe staan we ervoor, vlak voor de verkiezingen? De BoerBurgerBeweging doet het goed in Groningen, Friesland, Drente en Overijssel. De VVD scoort goed in Gelderland, Noord-Brabant, Noord-Holland en Zuid-Holland. Forum voor Democratie, de absolute winnaar van 2019, lijkt vrijwel overal in te storten. Dat is de hoofdlijn in de peilingen van Ipsos in samenwerking met EenVandaag in de twaalf provincies, gehouden in de 2e helft van februari.

Verkiezingen Waterschapsbesturen 2023

wterpeilmeter met windwatermolen in landelijk gebied
Foto: A. Beijer | Wikimedia Commons

Tijdens de komende waterschapsverkiezingen van 15 maart is er een grote keuze voor stemmers: bij bijna alle waterschappen strijden meer dan tien partijen voor zetels in het algemeen bestuur. Waterschap Limburg heeft er het meest: daar doen maar liefst 18 partijen mee.

Gepeild wordt er nauwelijks rond de waterschapsverkiezingen; spannend is het wel. De verkiezingsuitslag krijgt een grotere invloed dan voorheen op de samenstelling van de waterschapsbesturen door de recente wetswijziging die de (2 tot 5 van de 18 tot 30) geborgde zetels voor bedrijven afschafte. De nieuwe wet weerspiegelt een verschuiving in de kijk op de maatschappelijke functie van waterschappen: wat minder als functioneel en uitvoerend orgaan en wat meer als een representatief democratisch orgaan. Bedrijven, die een substantieel aandeel leveren in de inkomsten van de waterschappen (afhankelijk van het waterschap tussen de 10 en 25 %) zullen hun invloed dus getrapt moeten doen gelden via lobby bij de waterschapspartijen. Wat de invloed van de nieuwe wet zal zijn op de uiteindelijke kwaliteit en cultuur van de waterschapsbesturen zullen de komende jaren gaan uitwijzen.

Kieswijzers

Nog geen keuze bepaald? Er zijn meerdere kieswijzers beschikbaar:

 > Provinciale Staten

 > Waterschappen