Er is een unieke Romeinse inscriptie gevonden op één van de palen van de Romeinse weg, die langs de Ir. G. Tjalmaweg (N206) is aangetroffen bij archeologische opgravingen voor de RijnlandRoute. De inscriptie ‘COH II CR’ stamt hoogstwaarschijnlijk uit het jaar 125 na Christus en is zeer bijzonder, want hij laat zien door wie de Romeinse weg bijna 2000 jaar geleden werd gebouwd. Iets vergelijkbaars is in Nederland nog nooit aangetroffen.
Conservator Jasper de Bruin van het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden is enthousiast over de vondst: “Tot voor kort was niet bekend of de Romeinse weg door soldaten, burgers, de lokale bevolking of misschien wel slaven werd gebouwd. Nu blijkt dat bijna 2000 jaar geleden het tweede cohort van de Romeinse burgers de Romeinse weg aanlegden bij Valkenburg, die als voorganger van de huidige RijnlandRoute gezien kan worden.”
Wat betekent de inscriptie?
Het gaat om het stempel COH II CR, letterlijk Cohors II Civium Romanorum, van het tweede cohort van de Romeinse burgers. Dit is een gespecialiseerde eenheid van het Romeinse leger van 500 man, die als aannemer fungeerde voor het uitvoeren van allerlei bouwwerkzaamheden.
De inscriptie laat zien dat de Romeinse weg heel systematisch is gebouwd. Op grote schaal zijn bomen van dezelfde dikte en lengte gekapt, uit een speciaal kweekbos. Vermoedelijk kon dit hout als een soort doe-het-zelf bouwpakket besteld worden. Het hout werd gebundeld en naar de bouwplaats gebracht en daar met een Romeinse heimachine in de grond geheid. De constructie van de Romeinse Weg was een militair bouwproject zonder weerga in de geschiedenis van de Lage Landen.
Archeologisch onderzoek
Van de ruim 470 palen die zijn gelicht en onderzocht vertoont slechts één paal een inscriptie. De vondst levert ook weer nieuwe vragen op, zoals in welk deel van het bouwproces was het tweede cohort actief? Waren er nog andere eenheden die aan deze weg bouwden? Deze vragen worden verwerkt in het archeologisch onderzoek, dat wordt uitgevoerd door ADC ArcheoProjecten uit Amersfoort, ondersteund door medewerkers van het Rijksmuseum van Oudheden (RMO), de Universiteit Leiden en vrijwilligers. In 2020 worden de resultaten van het archeologisch onderzoek gepubliceerd.
Romeinse opgraving ‘Weerdkampen’
In oktober 2018 is over een lengte van ruim 125 meter een groot aantal houten palen aangetroffen. De palen waren onderdeel van een weg uit de Romeinse tijd, die verhoogd in het landschap heeft gelegen. De vondst kwam aan het licht tijdens archeologisch onderzoek dat de provincie Zuid-Holland langs de Tjalmaweg in Katwijk uitvoert, ter voorbereiding op de werkzaamheden voor de RijnlandRoute. De naam Weerdkampen dankt zijn naam aan de vermelding op de historische kadastrale minuten van 1825 (oudst gebruikte topografische kaart in Nederland), waar deze naam al genoemd werd voor dit gebied. ‘Weerd’ staat voor menigte, volk en slaat op ‘daar waar mensen gewoond hebben’.
Expositie
Over het onderzoek en de opgraving bij Weerdkampen organiseert de provincie begin 2020 een Open Dag Archeologie RijnlandRoute. Zodra de inscriptie en andere vondsten geconserveerd zijn worden ze permanent tentoongesteld in het informatiecentrum RijnlandRoute en in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden.
Planning werkzaamheden
De provincie Zuid-Holland laat conform wet- en regelgeving, ruim voordat de werkzaamheden aan de N206 Ir. G. Tjalmaweg voor de RijnlandRoute beginnen, archeologisch onderzoek uitvoeren. Het archeologisch onderzoek heeft geen gevolgen voor de planning van de werkzaamheden aan de Tjalmaweg. Deze werkzaamheden starten volgens planning begin 2020.
