Gemeenten die de gebouwde omgeving aardgasvrij willen maken voor 2050, hebben kennis en data nodig van de ondergrond. Het is noodzakelijk om snel meer inzicht te krijgen in hoe ‘druk’ het ondergronds is. Momenteel hebben veel gemeenten volgens de Stichting RIONED geen compleet beeld van de complexiteit in de ondergrond. De VNG pilotkaart kan helpen.
De VNG heeft samen met TTE adviseurs, de gemeente Hoorn en de gemeente Hilversum in een pilot onderzocht of het mogelijk is om op basis van open beschikbare data een kaart te maken die aangeeft hoe ‘druk’ het in de ondergrond is. Uit de pilot blijkt dat het inderdaad mogelijk is zo’n kaart te maken die de geschikte en kansrijke plekken toont voor succesvolle ingrepen in de ondergrond. De rioleringen zouden een essentieel onderdeel van die VNG pilotkaart moeten zijn, maar dat is alleen mogelijk als de gemeenten de gegevens over de ligging van de riolering openbaar toegankelijk maken. Lang niet alle Nederlandse gemeenten hebben dat gedaan.
Gegevenswoordenboek Stedelijk Water
Het Gegevenswoordenboek Stedelijk Water (GWSW) is een open standaard voor het eenduidig uitwisselen en ontsluiten van gegevens in het stedelijk waterbeheer. In het beheer van stedelijk water en riolering worden data steeds belangrijker, mede vanwege het in toenemende mate samenwerken rond, meten aan en sturen van (afval)watersystemen. Gemeenten die de gegevens van de ligging van de riolering hebben aangeleverd op de GWSW-server van Stichting RIONED en tevens hebben ingestemd om deze data op PDOK (Publieke Dienstverlening Op de Kaart) als open data te delen, maken het mogelijk dat de rioleringsdata gebruikt wordt bij de voorbereiding en planning van werkzaamheden in de ondergrond. Zo wordt duidelijk waar wel of geen plaats is voor bijvoorbeeld warmteleidingen, infiltratievoorzieningen of het planten van bomen. En daarmee kunnen hoge kosten in de toekomst worden voorkomen.
Landelijk beschikbare open data
Veel gemeenten hebben inmiddels aangegeven dat ze graag een VNG pilotkaart willen hebben voor hun eigen grondgebied. Daarom is de VNG nu bezig om de kaart beschikbaar te maken voor alle gemeenten. De VNG maakt de kaart op basis van landelijk beschikbare open data (o.a. de ligging van hoogspanningsnetten, gasnetten, elektriciteitsnetten, bebouwing, BGT). De ligging en omvang van de riolering is via de GWSW-server en PDOK beschikbaar voor een groeiende groep gemeenten. De Stichting RIONED geeft via haar website toegang tot een lijst met 118 Nederlandse gemeenten (stand op 15 maart) die hun data op de GWSW-server hebben gedeeld. Daarvan hebben 39 gemeenten de data via PDOK ook openbaar toegankelijk gemaakt. Die 39 gemeenten worden automatisch meegenomen als de VNG kaart wordt gemaakt. Voor de zekerheid zal de VNG verzoeken extra te controleren of de gegevens nog actueel zijn, maar in principe hoeven de gemeenten verder geen actie te ondernemen.
Gemeenten die nu nog niet op de lijst staan, maar voor 15 april 2021 de data aanleveren bij Stichting RIONED, worden door de VNG alsnog automatisch meegenomen bij het maken van de kaarten. Zij kunnen zich melden bij de Stichting RIONED, door een e-mail te sturen naar gwsw@rioned.org
